Η Δύση σε περιδίνηση

Η παρουσία του Ντ. Τράμπ στην Ευρώπη, επιβεβαίωσε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, ότι η τάξη πραγμάτων που είχε εγκαθιδρυθεί στη Δύση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αλλάζει ριζικά....

Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ αποτέλεσαν δύο σταθερούς πυλώνες του δυτικού κόσμου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι απειλές από την Σοβιετική Ένωση και να τερματιστούν οι συγκρούσεις ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως μεταξύ Γερμανίας-Γαλλίας. 'Ολα αυτά έχουν αλλάξει. Η αμερικανική αμυντική ομπρέλα,που μετέτρεψε τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης σε “καταναλωτές ασφάλειας”, δεν υφίσταται πλέον με τη μορφή που τη γνωρίσαμε. Ο Ντ. Τράμπ απαιτεί από τις χώρες του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους στο 4% του ΑΕΠ, όπως προβλέπει ο κανονισμός, αφού μόνο οι ΗΠΑ κινούνται κοντά στο όριο δαπανώντας το 3,6% του ΑΕΠ τους, με δεύτερη την Ελλάδα στο 2,4% και στην τρίτη θέση με 2,1% το Ηνωμένο Βασίλειο και η Εσθονία. Η Γερμανία, που είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης δαπανά μόλις το 1,2% του ΑΕΠ της για την άμυνα.

Ο Αμερικανός πρόεδρος σε πολλές περιπτώσεις έχει αμφισβητήσει το ΝΑΤΟ κι έχει δείξει την προτίμησή του στην ανάπτυξη διμερών σχέσεων εκεί που κρίνεται ότι υπηρετούνται τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Σε αντίθεση με το “δόγμα της φιλελεύθερης ηγεμονίας”, την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ μέσω της υπεράσπισης των αρχών της φιλελεύθερης δημοκρατίας, ο Ντ. Τράμπ πιστεύει σε συμμαχίες ακόμη και με ηγέτες αυταρχικών καθεστώτων αρκεί να υπηρετούνται τα αμερικανικά συμφέροντα. Για “Aνελεύθερη Ηγεμονία” έκανε λόγο σε ανάλυσή του το Foreign Affairs.

Αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ έχουμε και απέναντι στην ΕΕ. Ενω μέχρι πρότινος οι ΗΠΑ έβλεπαν την ευρωπαϊκή ενοποίηση ως πυλώνα του “δυτικού συστήματος” ο Ντ. Τράμπ θα ήθελε διασπασμένες τις ευρωπαϊκές χώρες ώστε να μπορεί να διαπραγματεύεται με την καθε μία από θέση ισχύος, κάτι που είναι δύσκολο όταν διαπραγματεύεται με όλες μαζί, μέσω της ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, ο Τραμπ φέρεται να πρότεινε στον Εμ.Μακρόν στη διάρκεια της επίσκεψης του Γάλλου προέδρου στον Λευκό Οίκο τον Απρίλιο, να φύγει η Γαλλία από την ΕΕ και να συνάψει διμερή σχέση με τις ΗΠΑ, ενώ η Τερέζα Μέι αποκάλυψε ότι στη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στο Λονδίνο, της πρότεινε να μηνύσει την ΕΕ. Οι επιθέσεις συνεχίζονται αδιάκοπα, με αιχμή τις εμπορικές πρακτικές της Ευρώπης, οι οποίες ο Ντ.Τραμπ θεωρεί ότι είναι σε βάρος των ΗΠΑ.

Μπροστά στη νέα κατάσταση, τα πράγματα στην Ευρώπη είναι εξαιρετικά δύσκολα. Στη Γερμανία, η κυβέρνηση κλυδωνίζεται, η 'Αγκελα Μέρκελ βρίσκεται στη δύση της πολιτικής της καριέρας και η ακροδεξιά ανεβαίνει. Στη Βρετανία τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα και η ανασφάλεια λόγω του Brexit, έντονη. Στην Ιταλία η νέα κυβέρνηση ακροβατεί μεταξύ λαϊκίστικων υποσχέσεων και πραγματικότητας και στην Ισπανία έχουμε κυβέρνηση μειοψηφίας. Στη Γαλλία ο Εμ.Μακρόν προσπαθεί να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις ενώ βλέπει τη δημοτικότητά του να υποχωρεί σημαντικά και τους ευρωσκεπτικιστές από δεξιά κι αριστερά να καραδοκούν.

Η απάντηση στις νέες προκλήσεις θα μπορούσε να είναι η ευρωπαϊκή ενοποίηση. Η Ομοσπονδιακή Ευρώπη θα ήταν η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και θα μπορούσε να διασφαλίσει την άμυνά της δίχως να έχει ανάγκη κανέναν. Δυστυχώς δεν φαίνεται μέσα από ποιές δυνάμεις μπορεί να προχωρήσει. 'Ολα κινούνται σε αργούς ρυθμούς σε έναν κόσμο που αλλάζει γρήγορα. Και μπορεί η μέθοδος των προωθητικών συμβιβασμών να λειτούργησε από το 1950 ως σήμερα, αλλά τώρα δεν μπορεί να λειτουργήσει. Η νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων επιβάλλει άλλους ρυθμούς. Ίσως ο κίνδυνος, αποδειχθεί ξανά σύμμαχος, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν.

* Ο Δημήτρης Τσιόδρας είναι εκπρόσωπος Τύπου του Ποταμιού

Πηγή: TheTOC.gr